Fonksiyonel Gastrointestinal Bozukluklar (FGİB)
Fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar, sindirim sisteminin işlevi veya işlev bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan kronik (uzun süreli) sindirim sistemi belirtileri ile karakterizedir.
Fonksiyonel gastrointestinal ve hareket bozuklukları, genel nüfusta en yaygın görülen sindirim sistemi sorunlarıdır. Tahmin edildiğine göre, her 4 bireyden 1’i veya daha fazlası bu sorunları deneyimleyebilir. Bu durumlar, doktorların ve terapistlerin hastalara yardımcı olduğu sindirim sistemi sorunlarının yaklaşık %40’ını oluşturur.
“Funcsiyonel” terimi genellikle bağırsak hareketlerinin düzenli işlevleri, bağırsak sinirlerinin hassasiyeti veya beyinin bu faaliyetler üzerindeki kontrolünün bozulduğu bozuklukları tanımlamak için kullanılır.
En yaygın fonksiyonel gastrointestinal bozukluklar arasında fonksiyonel kabızlık, fonksiyonel ishal ve İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) bulunmaktadır.
Kronik Kabızlık
Kronik kabızlık, genellikle birkaç hafta veya daha uzun süren sürekli seyrek bağırsak hareketleri veya dışkının zor geçişi anlamına gelir. Sıklıkla haftada üçten az bağırsak hareketine sahip olmakla karakterizedir. Ara sıra kabızlık hem yetişkinlerde hem de çocuklarda yaygın bir sorun olsa da, bazı bireyler kronik kabızlığı yaşayabilir ve bu durum günlük rutinlerini önemli ölçüde etkileyebilir.
Kronik kabızlığın belirtileri şunları içerebilir:
- Haftada üçten az bağırsak hareketi olması
- Topaklı veya sert dışkılar deneyimleme
- Bağırsak hareketleri sırasında zorlanma
- Bağırsak hareketlerini engelleyen rektumda tıkanma hissi
- Bağırsak hareketinden sonra rektumun tam olarak boşalmamış hissi
- Rektumu boşaltmak için yardıma ihtiyaç duyma, bu karında bastırmayı veya parmakla manuel olarak dışkıyı çıkarmayı içerebilir
Kabızlık, eğer son üç ay boyunca sürekli olarak bu belirtilerden ikisini veya daha fazlasını yaşadıysanız, kronik olarak sınıflandırılabilir. Uzun süreli (kronik) veya tekrarlayan kabızlık, teşhis ve tedavi için daha fazla çaba gerektirir.
Kronik İshal
İshal, sık sık gevşek veya sulu dışkının geçişi ile karakterize yaygın bir durumdur. Bağımsız olarak ortaya çıkabileceği gibi bulantı, kusma, karın ağrısı veya kilo kaybı gibi diğer belirtilerle birlikte de görülebilir. Akut ishal birkaç hafta içinde geçerken, 3-4 haftadan daha uzun sürdüğünde kronik hale gelir. Detaylı bir inceleme sonrasında belirli bir neden bulunamazsa ve belli kriterler karşılanıyorsa, fonksiyonel veya kronik ishal tanısı düşünülebilir.
İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS)
İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS), mide ve bağırsakları etkileyen yaygın bir bozukluktur, aynı zamanda sindirim sistemi olarak da adlandırılır. Belirtileri kramp, karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ayrıca zaman zaman ishal ve kabızlık arasında değişen ataklar veya bazen her ikisi birden içerebilir. İBS, semptomlarını etkili bir şekilde ele almak için uzun süreli yönetim gerektiren kronik bir durumdur. Orta ila şiddetli İBS yaşayan önemli sayıda birey düşük bir yaşam kalitesi bildirmektedir. IBS belirtileri değişebilir ve genellikle uzun süre devam eder. En yaygın belirtiler şunları içerir:
- Bağırsak hareketleri ile ilişkili karın ağrısı, kramp veya şişkinlik
- Bağırsak hareketlerinin görünümünde değişiklikler
- Bağırsak hareketlerinin sıklığında değişiklikler
Diğer ilgili belirtiler, tam boşaltılamamış hissi ve dışkıda artmış gaz veya mukus varlığı içerebilir.
İBS ‘nin dört türü bulunmaktadır. Her bir tür, en yaygın şikayetlerine göre adlandırılmıştır; bunlar kabızlık baskın IBS (İBS -K), ishal baskın İBS (İBS -D), karışık tip IBS (İBS -KT) ve tanımlanamayan İBS (İBS -T) olarak sıralanabilir.
Bu sitedeki bilgiler, doktorunuzdan tıbbi tavsiye yerine kullanılmamalıdır. Tanı ve tedavi ile ilgili bilgileri, riskleri de dahil olmak üzere her zaman doktorunuzla tartışın. Unutmayın ki, tüm tedavi ve sonuçlar hastaya özeldir. Sonuçlar değişebilir.
Aziz, I., Whitehead, W.E., Palsson, O., Törnblom, H. & Simrén, M. (2020). Expert Review of Gastroenterology & Hepatology. An approach to the diagnosis and management of Rome IV functional disorders of chronic constipation [electronic version]. Taylor & Francis Group, Vol. no. 14, 1-8.
Drossman DA., et al. (2016). Rome IV, the functional gastrointestinal disorders. Gastroenterology. Vol. 150:1262-1279.
Keller, J., Bassotti, G., Clarke, J., et al. (2018). EXPERT CONSENCUS DOCUMENT. Advances in the diagnosis and classification of gastric and intestinal motility disorders [electronic version]. Nat Rev Gastroenterol Hepatol., Vol. 15(5), 291-308.
Sperber, AD., et al. (2021). Worldwide Prevalence and Burden of Functional Gastrointestinal Disorders, Results of Rome Foundation Global Study. Gastroenterology. Vol. 160:99-114.
